“don’t push me, you uncultured idiot” ಸಾಲಿನ ಮುಂದಿನಿಂದ ಒಂದು ಹೆಣ್ಣು ಗರ್ಜನೆ ಕೇಳಿಬಂತು. ಒಮ್ಮೆ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಗದ್ದಲದ ಸದ್ದಡಗಿತು. ಎಲ್ಲರ ಗಮನ ’ಘರ್ಜನೆ’ ಹುಟ್ಟಿದ ಕಡೆಗೆ ಸೆಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಸಹಜವಾಗಿ. ಒಬ್ಬಳು ಇಪ್ಪತ್ತು ಇಪ್ಪತ್ತೆರಡರ ಹುಡುಗಿ, ಎಜುಕೇಟೆಡ್, ಸ್ವಲ್ಪ ದಪ್ಪಗೆ ಇದ್ದಳೇನೊ? ಫ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್ ಟಿಕೆಟ್ ಮಶಿನ್ನಿನ ಮುಂದಿನ ಸಾಲಿನಲ್ಲೇ ನಿಂತಿದ್ದವಳು. ಮೇಕಪ್ಪಿನ ಮುಖ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಬುಸುಬುಸು ಗುಡ್ತಾ ಇದ್ದಳು, ಕಿರುಚಿದಳು ತಾನೆ ಎಂದು ನೋಡಿದವರಿಗೆ ಕಷ್ಟಪಡದೇ ತಿಳಿಯಲಿ ಎಂಬಂತೆ. ಜೀನ್ಸ್ ಪ್ಯಾಂಟ್, ಟೀಶರ್ಟ್ ತೊಟ್ಟಿದ್ದಳು. ಜಾಕೆಟ್ಟೊ? ಸ್ವೆಟರ್ರೊ? ಸೊಂಟಕ್ಕೆ ಬಿಗಿದಿದ್ದಳು. ಕೈಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾನಿಟಿ ಬ್ಯಾಗ್ ಹಿಡಿದಿದ್ದಳು. ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಗೋಗಲ್ ಸಿಕ್ಕಿಸಿದ್ದಳು, ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಯಾಕೋ? ನನಗೆ ಅರ್ಥವಾಗಿಲ್ಲ, ಆಗೊಲ್ಲ. ತನ್ನ ಹಿಂದೆ ನಿಂತಿದ್ದ ಸುಮಾರು ಅವಳ ತಾಯಿಯ ವಯಸ್ಸಿನವಳಿರಬಹುದಾಗಿದ್ದ ಒಬ್ಬ ಹಳ್ಳಿ ಹೆಂಗಸಿನ, (ಅಷ್ಟೇನೂ ಅಸಂಸ್ಕ್ರಕಳಲ್ಲ) ಮೇಲೆ ಹರಿಹಾಯ್ದಿದ್ದಳು. ಎಲ್ಲೊ ಸಾಲಿನ ನೂಕುನುಗ್ಗಲಲ್ಲಿ ಆ ಹಳ್ಳಿ ಹೆಂಗಸು ಇವಳ ಮೇಲೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಎರಗಿರಬಹುದು. ಹೇಳಿಕೇಳಿ ಹಳ್ಳಿಹೆಂಗಸು, ’uncultured’; ಎಜುಕೇಟೆಡ್ ನಾಗರಿಕರ ದ್ರಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ. ಆಧುನಿಕ ನಾಗರಿಕ ’cultured’ ಯುವತಿಯ ಅರ್ಭಟಕ್ಕೆ ಎರಡು ಅಡಿ ಹಿಂದೆ ಸರಿದಿದ್ದಳು, ಭಯಗೊಂಡಂತೆ, ತಪ್ಪಾಯ್ತು ಎಂಬಂತೆ. ಆಚೀಚೆಗೆ ಒಂದಿಬ್ಬರು ’ನಾಗರಿಕ’ ನವಯುವಕರು ’ಏನಾಯ್ತು ಮೇಡಮ್’ ಎನ್ನುತ್ತ ಸನ್ನದ್ಧರಾದಂತೆ ಕಂಡರು, ಯುವತಿಯ ಸಹಾಯಕ್ಕೆ, ಖಾಲಿಬಿದ್ದ ಎರಡಡಿ ಜಾಗವನ್ನು ತುಂಬಿಸಲೆಂಬಂತೆ.
ನಾನೇನೊ ಸ್ಟೇಶನ್ನಿನೊಳಕ್ಕೆ ಹೋದೆ. ಆದರೆ, ಆ ಯುವತಿ ಅಷ್ಟೊಂದು ಕಿರುಚಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತೆ? ಸಹನೆ ಅಷ್ಟು ಕಷ್ಟವೆ? ಆ ಹಳ್ಳಿಯವಳೇನೊ ಅನಕ್ಷರಸ್ಥೆ, ಇವಳು ಹೇಳಿದ ಹಾಗೆ ’uncultured’. ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ’cultured’ನ ಪರಿಭಾಷೆಯೇನು? ಈಕೆಯಿಂದ ಬಯ್ಯಿಸಿಕೊಂಡವಳು ಒಬ್ಬ ಇವಳ ತಾಯಿಯ ವಯಸ್ಸಿನ ಹೆಂಗಸು. ಇವಳೂ ಹೆಣ್ಣುಮಗಳೇ, ಹೆಣ್ಣಿಗಲ್ಲದ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಕಿರುಚಿದ್ದಳು. ’ಕ್ಷಮಯಾ ಧರಿತ್ರಿ’ ಎಂಬ ಹೆಣ್ಣಿನ ಸಹಜ ಗುಣದ ವರ್ಣನೆಗಳೆಲ್ಲ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು ನಾಗರಿಕತೆ ಲಕ್ಷಣವೇನೊ? Educated, cultured, civilized ಗಳ ಅರ್ಥ ಸಹಜ ಗುಣಗಳನ್ನು ಕಳೆದು ಕೊಳ್ಳುವುದೇ? ಸರಿ ಆಕೆ ಹಳ್ಳಿ ಹೆಂಗಸಲ್ಲದೇ ಯಾರಾಗಿದ್ದರೂ ಹಾಗೆ ಉಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತಿದ್ದರು ಅಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳೋಣ. ಆದರೂ ಸಹನೆ ಮಮತೆಗಳ ಮೂರ್ತರೂಪವಾದ ಹೆಣ್ತನಕ್ಕೆ ಕಿರುಚುವಿಕೆ ಅಸಹಜವಲ್ಲವೆ? ಆಧುನಿಕತೆ ಆ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅಸಹನೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಬಲ್ಲದೆ?
ಅನೇಕ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಘಟನೆಗಳಗೆ ನಾವು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಬಹುದು. ಟೆಲಿಫೋನ್, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಸಿಟಿ, ವಾಟರ್ ಬಿಲ್ ತುಂಬುಲು ನಿಂತಿರುವ ಕ್ಯೂನಲ್ಲಿ, ರಾತ್ರಿ ಪ್ರಯಾಣದ ಬಸ್ಸುಗಳಲ್ಲಿ, ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಜಾಮಾಗುವ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ, ಸಿನಿಮಾ ಮಂದಿರಗಳಲ್ಲಿ, ಪ್ರವಾಸಿ ತಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ಹೋಟೆಲುಗಳಲ್ಲಿ, ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ, ಪಾರ್ಕ್‌ಗಳಲ್ಲಿ........ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಿಂದ, ಆಧುನಿಕತೆಯಿಂದ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸಾಮಾಜಿಕ ವರ್ಗಗಳ ನಡುವಿನ ಕಂದಕ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುವ ಪರಿಗಳಿವು. ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುವುದು ’ಆಧುನಿಕ ಅಸ್ಪ್ರಶ್ಯತೆ’ ಚಿಗುರೊಡೆಯುತ್ತಿರುವ, ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ರೀತಿ. ಅಸ್ಪ್ರಶ್ಯತೆಯ ಸ್ವರೂಪ, ಕಾರಣಗಳು ಬದಲಾಗಬಹುದು ಅಷ್ಟೆ. ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದ ಜಾತೀಯ ಕಾರಣವನ್ನು ಅರ್ಥಿಕ, ಬದಲಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನಗಳೊ, ನಗರ ಹಳ್ಳಿಗಳ ನಡುವಿನ ಕಂದಕವೊ, ಡಿಗ್ರಿ ಆಧಾರಿತ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮಾನದಂಡಗಳೊ ಅಥವಾ ಇನ್ಯಾವುದೊ, ಸ್ಥಳಾಂತರ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ ಅಷ್ಟೆ. ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಅಸ್ಫ್ರಶ್ಯತೆ ಒಂದು ಗುಣಮಾಡಲಾಗದ ಕುರುಹು.
ಆದರೆ ಈ ಆಧುನಿಕ ಅಸ್ಪ್ರಶ್ಯತೆಯ ಸಮರ್ಥಕರಿಗಾಗಲೀ ವಿರೋಧಿಗಳಿಗಾಗಲೀ ಮನುಸ್ಮ್ರತಿಯೊ ಇನ್ಯಾವುದೋ ಪುರಾಣ ಗ್ರಂಥವೋ ಸಹಾಯಮಾಡಲಾರದು.
